Ruby Nefkens voor 'Vakblad Meubel', 13 februari 2015
Ontwerp aangetast
Het komt vaker voor bij architectuur dan bij gebruiksvoorwerpen, zoals meubels. Toch is het iets om bij stil te staan.
Wanneer een meubel in opdracht van de fabrikant wordt ontworpen, zal de ontwerper in de meeste gevallen de rechten op het ontwerp zelf houden. Maar zelfs wanneer de ontwerper de rechten op het ontwerp overdraagt, is het belangrijk om afspraken over toekomstige wijzigingen van het ontwerp te maken.
Het komt regelmatig voor dat initiële - succesvolle - ontwerpen later worden gewijzigd of aangepast. Bijvoorbeeld door exemplaren met een hogere rugleuning, andere armleuningen of een ander onderstel.
Een meubelontwerp kan worden gekenmerkt door uitbundige decoratieve stoffering. Wat als de fabrikant het meubel in effen stoffering op de markt wil brengen, of andere wijzigingen willen aanbrengen? Heeft hij dan nog te maken met de ontwerper? Het antwoord is: ja, vaak wel.
De wijziging is een variatie op het bestaande ontwerp, waardoor er veelal sprake zal zijn van een wijziging die alleen met toestemming van de ontwerper gedaan kan worden.
Wanneer het ontwerp auteursrechtelijk beschermd is kan de ontwerper bovendien gebruik maken van zijn persoonlijkheidsrechten. Ook wel morele rechten genoemd. Wanneer de wijziging een verminking of een aantasting van het ontwerp is, waardoor de ontwerper is geschaad in zijn goede naam als ontwerper, kan de wijziging ook op die grond worden tegengehouden, zelfs als de ontwerper zijn rechten heeft overgedragen.
Onlangs kwam in het nieuws dat de architect van het Leidse museum Naturalis, Fons Verheijen, naar de rechter stapt vanwege verminking van zijn gebouw.
'Het wordt een pakhuis'
‘Het verminkt mijn gebouw’, zegt Verheijen. ‘Het gebouw heeft nu de betekenis van een tentoonstellingsgebouw. Met het nieuwe ontwerp verdwijnt de essentie van het gebouw. Het wordt een loze huls, een pakhuis.’
Ook verdwijnt de bekende zebrabrug die het zogenaamde pesthuis met de ingang van Naturalis verbindt. ‘En wat doen ze? Ze leggen het vol met vloeren en gooien het gat dat door het verdwijnen van de brug ontstaat gewoon dicht, zonder enige liefde. Het doet mij echt pijn.’
Bij meubelontwerpen kan het ook zo lopen, wanneer daar met de ontwerper geen duidelijke afspraken over gemaakt zijn. Het advies is dan ook bij het verstrekken van de opdracht al in te gaan op eventuele toekomstige wijzigingen van het ontwerp.
Ruby Nefkens
nefkens
+31 (0)6 43 36 80 63
Aan de samenstelling en inhoud van dit artikel is de meeste zorg besteed. Ruby Nefkens en Van der Steenhoven advocaten aanvaarden geen verantwoordelijkheid ten aanzien van op basis van dit artikel genomen beslissingen, tenzij zij vooraf in concrete gevallen zijn geraadpleegd.