Nieuwsbrief, 20 april 2021
De kracht van klare taal
De titel zegt het al. Deze nieuwsbrief staat in het teken van het belang van duidelijke taal. Het juridische jargon wordt vaak als ouderwets en moeilijk leesbaar ervaren. Bij Van der Steenhoven advocaten doen wij dat anders. Wij geven graag praktische en begrijpelijke adviezen, dus in klare taal. Wij vinden het belangrijk dat u zich kunt focussen op uw eigen werk en zich niet bezig hoeft te houden met het ontcijferen van juridisch advies. Wel zo efficiënt! De teams arbeidsrecht, ondernemingsrecht en IE en privacy gaan in deze nieuwsbrief in op het belang van goed en duidelijk taalgebruik.
Voordat wij ingaan op (het belang van) taal in ons werk, trappen wij af met een quote van Japke-d Bouma. Japke is eindredacteur en columnist bij het NRC Handelsblad. Zij schrijft over het gebruik van (klare) taal. Wij hebben Japke laten weten dat deze nieuwsbrief in het teken staat van taal. Zij reageerde daar als volgt op:
“Duidelijke taal is hard werken, heel hard werken. Iets duidelijk uitleggen is het moeilijkste wat er is en een kort verhaal is vele malen moeilijker om te schrijven dan een lang verhaal. En toch en toch en toch: wordt het van jullie verwacht in de rechtspraak, juist in de rechtspraak. Omdat burgers moeten kunnen begrijpen waarom ze voor de rechter staan. Omdat ze hun vonnis moeten kunnen snappen en moeten kunnen vatten waar het misging en hoe ze weer uit een ellendige situatie kunnen komen. De rechtspraak is geen makkelijke sector om duidelijke taal in te spreken en te schrijven. Want alles hangt met alles samen en in de wet luistert het nauw. Daarom vind ik het ook zo bewonderenswaardig dat jullie hier aandacht voor vragen. Ik wens jullie alle wijsheid, succes en, nou ja toch ook wel, plezier om deze klus te klaren. Klare taal loont, klare taal moet en klare taal zal ons uiteindelijk bevrijden. Houd moed, moedig voorwaarts (ik ben trots op jullie)”! – Japke-d Bouma (6 april 2021)
Vanaf 1 april 2021 geldt er bij de gerechtshoven voor processtukken een maximum aantal pagina’s van 15 of 25 (afhankelijk van het soort processtuk). De limieten worden ingevoerd om de omvang van procesdossier beheersbaar te houden. Volgens het gerechtshof leidt een te lang processtuk tot ongewenste gevolgen voor partijen, rechters en advocaten omdat deze veel tijd kwijt zijn met het lezen en doorgronden van een te lang processtuk. Een aantal advocaten is het niet eens met deze nieuwe regel. Op 26 mei 2021 dient er een kort geding tegen de Staat en er zijn naar aanleiding daarvan Kamervragen gesteld aan minister Dekker. Een limiet aan het aantal pagina’s betekent dat advocaten sneller tot de kern moeten komen in hun processtuk. Klare taal wordt dus steeds belangrijker. Het gerechtshof is zelf ook aan de slag gegaan met klare taal. Vorige maand viel ons een beschikking van het Hof Arnhem-Leeuwarden op waarin heldere taal wordt gebruikt. Het hof gebruikt in die uitspraak ook duidelijke tussenkoppen, zoals: “Waar gaat het om?”, “Wat heeft de kantonrechter beslist?” en “Waar komt de beslissing van het hof op neer?”. Dat maakt de uitspraak ook voor niet-juristen goed leesbaar. Een goede ontwikkeling dus.
Het belang van goed taalgebruik werd onlangs ook benadrukt in een zaak die bij de Hoge Raad kwam. ABN Amro had de arbeidsovereenkomst van een werkneemster opgezegd “per 1 maart 2018”. Vervolgens ontstond er discussie over de vraag of 1 maart 2018 de laatste dag van de arbeidsovereenkomst was of 28 februari 2018? Die vraag was van belang voor de vraag of de werkneemster haar verzoekschrift op tijd had ingediend bij de kantonrechter. De vervaltermijn voor het indienen van een verzoekschrift tot betaling van de transitievergoeding bij de kantonrechter is drie maanden na de dag waarop de arbeidsovereenkomst is geëindigd. Het Hof oordeelde dat 1 maart 2018 de laatste dag was en dat de werknemer dus nog op tijd was, aangezien het verzoekschrift op 30 mei 2018 was ontvangen. De Hoge Raad oordeelde uiteindelijk dat ABN Amro bedoelde op te zeggen “met ingang van” 1 maart 2018 en dat 28 februari 2018 de laatste werkdag was. Dat betekende dat de werkneemster te laat was met de vordering tot betaling van de transitievergoeding. Zo ziet u hoe belangrijk het is om klare taal te gebruiken, ook in “simpele” opzeggingsbrieven.
Een duidelijke formulering is de kracht van een goed contract. Wij zien vaak dat partijen later discussie krijgen over (de uitleg van) een bepaling in een overeenkomst. In het geval dat partijen er onderling niet uitkomen, dan is de laatste stap een procedure bij de rechter. Belangrijk om te weten is dat de rechter bij de uitleg van de contractsbepaling niet alleen rekening houdt met de taalkundige betekenis, maar ook wat partijen met de contractsbepaling hebben bedoeld. Dit wordt het Haviltex-criterium genoemd.
Onder bepaalde omstandigheden kan de rechter alleen de taalkundige uitleg als uitgangspunt nemen. Is er bijvoorbeeld door commerciële partijen lang onderhandeld over een commercieel contract, onder begeleiding van juridische adviseurs, dan wordt er vanuit gegaan dat partijen goed hebben nagedacht over de inhoud. De rechter kan zich dan beperken tot een taalkundige uitleg van de contractsbepaling.
Dat een heldere formulering belangrijk is, blijkt ook uit de zaak Meyer Europe / Pontmeyer. In de koopovereenkomst was opgenomen dat de vennootschapsbelasting van Pontmeyer ‘as of 1 april 1998’ voor rekening kwam van de koper. Vervolgens raakte partijen in een discussie of de term ‘as of 1 april 1998’ betekende dat 1 april 1998 daarbij gerekend moest worden (‘as per/as at 1 april 1998’) of niet (‘from 1 april 1998’). Het verschil tussen beide termen betrof zo’n 5 miljoen gulden. De rechter koos in deze zaak voor een zuiver taalkundige uitleg: hij vertaalde ‘as of’ als vanaf (‘from’) 1 april 1998.
Zorg dus voor een duidelijke formulering in overeenkomsten. Op die manier bent u verzekerd van een goede overeenkomst, waarop u zich bij een eventueel geschil zorgeloos kunt beroepen.
Een slagzin, ook wel een slogan genoemd, is een korte zin waaruit blijkt waar een bedrijf voor staat. ‘I’m lovin’ it’, is een voorbeeld van een bekende slagzin die fastfoodketen McDonald’s in haar reclamecampagnes gebruikt. Om te voorkomen dat een concurrent met de slagzin aan de haal gaat is het zaak om creatief met woorden te zijn. Dan kan een slagzin namelijk beschermd worden door auteursrecht.
Een voorbeeld van een beschermde slagzin is ‘Echt, je proeft het’ van het Echte Bakkersgilde. Is de slagzin echter te algemeen van aard, zoals ‘Drie Dwaze Dagen’, dan gaat de bescherming niet op.
In 2016 sleepte Bavaria het bedrijf Your Hosting voor de rechter, omdat Your Hosting in een radiospot de tekst “Zo, nu eerst naar de cloud” gebruikte. Volgens Bavaria maakte Your Hosting daarmee inbreuk op haar bekende slagzin “Zo, nu eerst een Bavaria”. De rechter gaf Bavaria echter geen gelijk. De woorden “Zo, nu eerst” werden gezien als een normale combinatie van Nederlandse woorden, die al voordat Bavaria in de jaren tachtig haar slogan liet vastleggen, werd gebruikt. De rechter vond dat de drie woorden geen uiting waren van een keuze, schikking of combinatie van woorden, waarbij de maker op een oorspronkelijke wijze uitdrukking geeft aan zijn creatieve geest.
De uitdaging is dus om een slagzin te bedenken die geen normale combinatie van woorden is. Heeft u vragen over de bescherming van uw slagzin? Wij helpen u graag verder!
De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) verplicht u om bezoekers van uw website te informeren over het gebruik van hun persoonsgegevens. De informatie moet helder, begrijpelijk en duidelijk zijn en in eenvoudige taal geschreven. Organisaties geven deze informatie vaak via een privacyverklaring op de website, en die voldoet niet altijd aan deze vereisten. Toch is dat wel wat de AVG vereist. Wij geven drie tips om aan de eisen van de AVG te voldoen:
VDS Coffee Break Privacy 25 mei 2021 10.30 uur
Wilt u nog meer tips ontvangen? Neem deel aan onze VDS Coffee Break Privacy op 25 mei 2021 om 10:30 uur. In een klein uur geven wij een update na drie jaar AVG. Een aantal prangende vragen over de doorgifte van persoonsgegevens, Brexit, datalekken, etc. komen aan de orde. Als u bij ons heeft aangegeven dat u privacy-updates wilt ontvangen, dan ontvangt u binnenkort een uitnodiging. Heeft u geen uitnodiging ontvangen? E-mail ons!
Heeft u leuke voorbeelden van goed of juist niet goed taalgebruik? E-mail de voorbeelden aan ons en we belonen de leukste inzending met een echte TaalTaart!
Zijn er vragen naar aanleiding van deze nieuwsbrief? Neem dan contact met ons op. Wij helpen u graag verder.
Met vriendelijke groet,
Team arbeidsrecht: Ester Kalis, Matthijs Bos, Eugenie Ágoston, Maartje van Asten, Marjon Schlimbach, Romy Schneider, Lara Groenveld, Laura de Sain en Lukas van Lierop
Team ondernemingsrecht: Jan van der Steenhoven, Arjan van Elk, Alexander op ’t Hoog, Annabel van Iersel en Harm Eland
Team IE/privacy: Ruby Nefkens, Hylke Klasens en Eva Meijer
Van der Steenhoven advocaten N.V.
Herengracht 582 (1017 CJ) Amsterdam
tel: +31 (0) 20 607 79 79
www.vandersteenhoven.nl, mail